ADEMÁN, origen desconocido.
1.ª doc.: Fin S. XIII, 1.ª Crón. Gral.1
1 Cita del DHist., que no es posible comprobar por haber error en el número de la página. La cita siguiente es de 1575. Hay muchos ejs. del Siglo de Oro.― ↩
2 Ademano figura en una égloga castellana de Sá de Miranda (V. el glosario de C. Michaëlis). Mas no podemos hacer mucho caso de esta variante usada por un portugués y puesta en boca de pastores que estropean el lenguaje culto.― ↩
3 De aquí ‘gesto afectado’, ‘modales rebuscados’, que es frecuente (DHist. 2).― ↩
4 «Outrossí por mi roga, / Virgen do bon talán, / que me guard’o teu Fillo, / d’aquel que adamán / mostra sempr’en seus feitos, / et d’aqueles que dan / pouco por gran vileza / et... mostran que grand’affan / prenden u quer que vaam / pero longe non vam. / Outrossí que me guardes... d’ome que assaca / que é peor que can; /et dos que lealtade / non preçan quant’un pan, / pero que sempr’en ela / muito faland’están» 401, estr. 7. En «la missa compria ben sen adamán» (66, estr. 8) es sin duda ‘completamente sin falsía, sin falta’. En. 245, estr. 15, tenemos ya la ac. moderna: «nen fezeron adamán sol de ll’en ele travaren». Hacer ademán seguramente fué primero ‘hacer como que se va a hacer algo (y no hacerlo)’.― ↩
5 Sí podría relacionarse con el adamar de Juan Ruiz, si éste en 941c significara ‘filtro amoroso’, como se ha dicho. Pero creo que en realidad se trata de una prenda o regalo de enamorado, lo mismo que en 915b, donde luego se explica que estos adamares son sortijas y cintas. Es el verbo adamar derivado de amar, sustantivado.― ↩
6 De hecho esta acepción no es rara: «en ademán de pedir misericordia» Solís, «en ademán de comunicar sus órdenes» Mesonero Romanos, «en ademán de conjuro» Alarcón, «amonestándole con este ademán que tuviese secreto» Gracián, «haciendo ademanes pidan sin ton ni son» Quevedo. Me limito a citar ejemplos de la Academia sin buscar especialmente.― ↩
7 Ejemplo del S. XVI en Moraes. ↩